Zenon Fajfer’s Theory of Liberature

Authors

  • Justyna Urban University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce, Poland

DOI:

https://doi.org/10.31861/pytlit2013.87.165

Keywords:

literature, liberature, Zenon Fajfer, genre, book, artbook, book-art, book-object

Abstract

The main purpose of this article is presentation and critical analysis of Zenon Fajfer’s notion “liberatura “liberture”” (developed also by Katarzyna Bazarnik). The conception of liberature as “total literature in which the text and the space of a book constitute an inseparable whole” is known since1999 inPolish Literary studies and now is a wide discussed subject abroad. Being a new idea, after all, it concerns also very old (existing from the beginnigs of letters and literature, for example: visual poems of Simmias of Rhodes (of 325 BC) and Theocritus (of III BC)) fenomena.

The conception of liberature was invented for the sake of the Oka-leczenie [‘Eyes-ore’], the first book created by Fajfer and Bazarnik (since 1988 until 2009) and described by them as very sample of 'liberature'. Authors just don't "made" another example of art book or book-art, but literary work of art including sphere of iterests and meaning with “phisical elements”, “bookish elements” or “editorial formality”. Flank of transfer from meanings of used words here subsequent and very important was (away from conventions) semantically carrying manner of book edition as the way performing.

Term „liberature” Fajfer originates not only from Latin: “līběr, līběră, līběrǔm” = ‘liberty’, but also from “līběr, lībri” = ‘book’ and “lībră, lībrae” = ‘Libra’ (‘scales’).

Freedom in “liberature” means liberation from rules and publishing conventions. It has to indicate capability to involving publishing form to construction of integrity of transfer to significant integrity of text with its unindifferent physical carrier “book”. Then it indicates necessity of selection of – weighing word “weight” also in respect visual, quantitative or respect letter composition, behavior of proportions between text, image, the way of pagination etc.

The Fajfer’s concept, continuously obtained, inclines for assigning question, among others, about mutual rates of balks literature but liberature, liberature but visual arts, about place liberature in literature, about still actual definition of book.

Author Biography

Justyna Urban, University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce

Theory of Literature and Anthropology of the fiction Department University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce St. Konarskiego 2, 08-110, Siedlce, Poland

References

Ankieta: Liberatura – awangarda XXI wieku czy nowe spojrzenie na stare dzieła literackie? Ha!art, 2010, no. 30, pp. 15–17.

Bartnicki K. O liberaturze bez-wiednie. Ha!art, 2010, no.30, pp. 89–94.

Bazarnik K. Dlaczego od Joyce’a do liberatury (zamiast wstępu). In: Od Joyce’a do liberatury. Szkice o architekturze słowa. Kraków, 2002, pp. V–XVI.

Bazarnik K. Liberatura: ikoniczne oka-leczenie literatury. In: Tekst-tura. Wokół nowych form tekstu literackiego i tekstu jako dzieła sztuki, Kraków, 2005, pp. 23–40.

Bazarnik K. Liberatura czyli o powstawaniu gatunków (literackich). In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 151–163.

Bazarnik K., Fajfer Z. Dwa rzuty kośćmi czyli szczególna i ogólna teoria liberatury [2005]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 123–126.

Bazarnik K., Fajfer Z. (O)patrzenie. Kraków, 2009, 63 p.

Dumais Ch. A. Wielogrywalność liberatury. Czy chciałbyś zapisać stan gry? Ha!art, 2010, no. 30, pp. 57–61.

Fajfer Z. Liberatura. Aneks do słownika terminów literackich [1999]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 22–28.

Fajfer Z. Liberatura czyli literatura totalna. (Aneks do „Aneksu do Słownika terminów literackckich”) [2001]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 29–42.

Fajfer Z. liryka, epika, dramat, liberatura [2002]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 43–49.

Fajfer Z. Liberatura: hiperksięga w epoce hipertekstu, Wersja podhernasowana (3) [2003]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 50–59.

Fajfer Z. Nie(o)pisanie liberatury [2003]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 60–65.

Fajfer Z. Po czym odróżnić liberaturę od literatury (wybrane szczegóły anatomiczne) [2004]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 81–84.

Fajfer Z. Spoglądając przez ozonową dziurę. Kraków, 2004 [przeźroczysty arkusz zamkniety w butelce szklanej].

Fajfer Z. W stronę liberatury [2005]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 93–109.

Fajfer Z. Liberum veto? (odautorski komentarz do tekstu „Liberatura. Aneks do słownika terminów literackich” [2005]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 110–114.

Fajfer Z. Jak liberatura redefiniuje książkę artystyczną (fragment) [2009]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 134–140.

Fajfer Z., Bazarnik K. Krótka historia liberatury [2004]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 93–109.

Fajfer Z., Bazarnik K. Oka-leczenie. Kraków, 2009, p. 64+ (-64)+LXIV [Wyd. razem z (O)patrzeniem].

Nowakowski R. Traktat kartkograficzny czyli rzecz o liberaturze, egzemplarz broszurowy numer czternaście. Bodzentyn, 2002, 124 p.

Przybyszewska A. Niszczyć, aby budować. O nowych jakościach liberatury i hipertekstu. In: Tekst-tura. Wokół nowych form tekstu literackiego i tekstu jako dzieła sztuki. Kraków, 2005, pp. 41–60.

Przybyszewska A. Liberatura. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2007, no. 1–2 (99–100), pp. 255–258.

Przybyszewska A. Liberacki kanon literatury. O czytaniu Oka-leczenia Zenona Fajfera i Katarzyny Bazarnik. Podwójne zapiski z lektury dwukrotnej czyli w dialogu z samą sobą. Ha!art, 2010, no. 30, pp. 18–27.

Przybyszewska A. Dziesięć lat liberatury (Historia w dużym skrócie). In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 164–173.

Słownik terminów literackich. Wrocław, 2000, 706 p.

Published

2013-09-03

How to Cite

Urban, J. “Zenon Fajfer’s Theory of Liberature”. Pitannâ lìteraturoznavstva, no. 87, Sept. 2013, pp. 165-79, doi:10.31861/pytlit2013.87.165.

Issue

Section

History of Poetological Discourses