Zenon Fajfer’s Theory of Liberature
DOI:
https://doi.org/10.31861/pytlit2013.87.165Keywords:
literature, liberature, Zenon Fajfer, genre, book, artbook, book-art, book-objectAbstract
The main purpose of this article is presentation and critical analysis of Zenon Fajfer’s notion “liberatura “liberture”” (developed also by Katarzyna Bazarnik). The conception of liberature as “total literature in which the text and the space of a book constitute an inseparable whole” is known since1999 inPolish Literary studies and now is a wide discussed subject abroad. Being a new idea, after all, it concerns also very old (existing from the beginnigs of letters and literature, for example: visual poems of Simmias of Rhodes (of 325 BC) and Theocritus (of III BC)) fenomena.
The conception of liberature was invented for the sake of the Oka-leczenie [‘Eyes-ore’], the first book created by Fajfer and Bazarnik (since 1988 until 2009) and described by them as very sample of 'liberature'. Authors just don't "made" another example of art book or book-art, but literary work of art including sphere of iterests and meaning with “phisical elements”, “bookish elements” or “editorial formality”. Flank of transfer from meanings of used words here subsequent and very important was (away from conventions) semantically carrying manner of book edition as the way performing.
Term „liberature” Fajfer originates not only from Latin: “līběr, līběră, līběrǔm” = ‘liberty’, but also from “līběr, lībri” = ‘book’ and “lībră, lībrae” = ‘Libra’ (‘scales’).
Freedom in “liberature” means liberation from rules and publishing conventions. It has to indicate capability to involving publishing form to construction of integrity of transfer to significant integrity of text with its unindifferent physical carrier “book”. Then it indicates necessity of selection of – weighing word “weight” also in respect visual, quantitative or respect letter composition, behavior of proportions between text, image, the way of pagination etc.
The Fajfer’s concept, continuously obtained, inclines for assigning question, among others, about mutual rates of balks literature but liberature, liberature but visual arts, about place liberature in literature, about still actual definition of book.References
Ankieta: Liberatura – awangarda XXI wieku czy nowe spojrzenie na stare dzieła literackie? Ha!art, 2010, no. 30, pp. 15–17.
Bartnicki K. O liberaturze bez-wiednie. Ha!art, 2010, no.30, pp. 89–94.
Bazarnik K. Dlaczego od Joyce’a do liberatury (zamiast wstępu). In: Od Joyce’a do liberatury. Szkice o architekturze słowa. Kraków, 2002, pp. V–XVI.
Bazarnik K. Liberatura: ikoniczne oka-leczenie literatury. In: Tekst-tura. Wokół nowych form tekstu literackiego i tekstu jako dzieła sztuki, Kraków, 2005, pp. 23–40.
Bazarnik K. Liberatura czyli o powstawaniu gatunków (literackich). In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 151–163.
Bazarnik K., Fajfer Z. Dwa rzuty kośćmi czyli szczególna i ogólna teoria liberatury [2005]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 123–126.
Bazarnik K., Fajfer Z. (O)patrzenie. Kraków, 2009, 63 p.
Dumais Ch. A. Wielogrywalność liberatury. Czy chciałbyś zapisać stan gry? Ha!art, 2010, no. 30, pp. 57–61.
Fajfer Z. Liberatura. Aneks do słownika terminów literackich [1999]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 22–28.
Fajfer Z. Liberatura czyli literatura totalna. (Aneks do „Aneksu do Słownika terminów literackckich”) [2001]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 29–42.
Fajfer Z. liryka, epika, dramat, liberatura [2002]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 43–49.
Fajfer Z. Liberatura: hiperksięga w epoce hipertekstu, Wersja podhernasowana (3) [2003]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 50–59.
Fajfer Z. Nie(o)pisanie liberatury [2003]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 60–65.
Fajfer Z. Po czym odróżnić liberaturę od literatury (wybrane szczegóły anatomiczne) [2004]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 81–84.
Fajfer Z. Spoglądając przez ozonową dziurę. Kraków, 2004 [przeźroczysty arkusz zamkniety w butelce szklanej].
Fajfer Z. W stronę liberatury [2005]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 93–109.
Fajfer Z. Liberum veto? (odautorski komentarz do tekstu „Liberatura. Aneks do słownika terminów literackich” [2005]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 110–114.
Fajfer Z. Jak liberatura redefiniuje książkę artystyczną (fragment) [2009]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 134–140.
Fajfer Z., Bazarnik K. Krótka historia liberatury [2004]. In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 93–109.
Fajfer Z., Bazarnik K. Oka-leczenie. Kraków, 2009, p. 64+ (-64)+LXIV [Wyd. razem z (O)patrzeniem].
Nowakowski R. Traktat kartkograficzny czyli rzecz o liberaturze, egzemplarz broszurowy numer czternaście. Bodzentyn, 2002, 124 p.
Przybyszewska A. Niszczyć, aby budować. O nowych jakościach liberatury i hipertekstu. In: Tekst-tura. Wokół nowych form tekstu literackiego i tekstu jako dzieła sztuki. Kraków, 2005, pp. 41–60.
Przybyszewska A. Liberatura. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2007, no. 1–2 (99–100), pp. 255–258.
Przybyszewska A. Liberacki kanon literatury. O czytaniu Oka-leczenia Zenona Fajfera i Katarzyny Bazarnik. Podwójne zapiski z lektury dwukrotnej czyli w dialogu z samą sobą. Ha!art, 2010, no. 30, pp. 18–27.
Przybyszewska A. Dziesięć lat liberatury (Historia w dużym skrócie). In: Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009. Kraków, 2010, pp. 164–173.
Słownik terminów literackich. Wrocław, 2000, 706 p.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2013 Justyna Urban
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
